LDMax is een one-stop applicatie gericht op gebruiksgemak voor de instelling die Linked Data wil publiceren.
LDMax is bedacht en ontworpen voor organisaties op het gebied van cultuur, erfgoed, onderwijs en onderzoek. LDMax probeert zich te onderscheiden door een pragmatische aanpak specifiek voor de erfgoedsector, met betaalbare licentiekosten zonder prijs-per-triple model.
LDMax is een nieuw web-platform voor het publiceren van Linked Data. Het is gericht op instellingen die al Linked Data hebben, maar geen goede manier hebben om dit te publiceren en doorzoekbaar te maken. Het is een one-stop applicatie gericht op gebruiksgemak voor de instelling die Linked Data wil publiceren.
LDMax is bedacht en ontworpen voor organisaties op het gebied van cultuur, erfgoed, onderwijs en onderzoek. Dat zie je o.a. terug in de focus op NDE-compatibel werken). Door LDMax in te zetten heb je aan één oplossing genoeg om te voldoen aan de eisen van dit programma van het Netwerk Digitaal Erfgoed.
LDMax richt zich op het laagdrempelig publiceren en doorzoekbaar maken van Linked Data. LDMax is er niet om Linked Data maken, er zijn inmiddels veel initiatieven waarmee dit kan (denk bijvoorbeeld aan LDWizard) en de meeste collectiebeheersystemen hebben inmiddels ook mogelijkheden om Linked Data aan te leveren.
LDMax probeert zich te onderscheiden door een pragmatische aanpak specifiek voor de erfgoedsector, met betaalbare licentiekosten zonder prijs-per-triple model. Er wordt gebruik gemaakt van Open Source software waardoor de ontwikkelings- en onderhoudskosten laag blijven.
LDMax bestaat uit verschillende onderdelen die het publiceren, doorzoeken en hergebruik van Linked data tot kinderspel maken.
Het startpunt van Linked Data is de dataset zelf (in RDF, ook wel de triples genoemd). Deze dataset moet eenvoudig te vinden op metadata en trefwoorden zijn voor hergebruikers. Een dataset moet te downloaden zijn voor hergebruikers, bij voorkeur in verschillende formaten (Turtle, n-Quads, JSON+LD, etc). Elke dataset wordt automatisch gepubliceerd in het NDE Datasetregister met de juiste metadata.
Alle dataset op het LDMax platform worden op een gebruiksvriendelijke manier getoond en zijn doorzoekbaar. Datasets krijgen automatisch een unieke ID (UUID/GUID) toegewezen en krijgen eventueel een Persistent Identifier toegekend.
Om snel een eenvoudig te bladeren door de triples van datasets voorziet LDMax in een Linked Data Browser. In een tabelvorm worden de subject, predicate en object getoond en kun je filteren. De LDMax Linked Data Browser is tegelijk ook een Triple Pattern Fragments server (meer daar over in de Techniek sectie). Met deze oplossing kunnen specifieke triples in bijna alle RDF formaten worden aangeleverd aan hergebruikers.
Elke dataset kan bevraagd worden door middel van de SPARQL zoektaal. In tegenstelling tot andere oplossingen is deze functionaliteit niet op een SPARQL endpoint gemaakt, maar direct op de Linked Data browser. Groot voordeel hiervan is dat de server veel minder zwaar belast wordt en dat scheelt uiteindelijk flink in de kosten, waardoor LDMax laag in prijs kan bijven.
"Dereferencing linked data" verwijst naar het proces waarbij een URI (Uniform Resource Identifier) wordt opgehaald om meer informatie over het daaraan gekoppelde concept of object te verkrijgen. In de context van Linked Data betekent dereferencing het volgen van een URI naar een bron die de gegevens bevat die aan dat specifieke concept zijn gekoppeld. Zo krijg je dus toegang tot de onderliggende gegevens in een van de RDF formaten (zoals bijvoorbeeld Turtle), maar ook in een eenvoudige HTML pagina.
Zonder een goede oplossing voor dereferencing is de Linked Data niet goed te hergebruiken,
het is een essentiële stap in de publicatie van Linked Data. LDMax kan direct ingezet worden voor deze
taak, ook om een "landingspagina" te bieden voor Persistent Identifiers (alle PID systeem zoals Handle
en ARK). Het is ook mogelijk om een eigen domein in te zetten als de Linked Data hiermee
geïdentificeerd wordt (bv. https://data.mijninstelling.org/mijn-identifier).
Optioneel kan een SPARQL endpoint worden geleverd. Niet elke instelling heeft hier behoefte aan en LDMax biedt altijd de mogelijkheid om SPARQL zoekopdrachten via de Linked Data Browser uit te voeren, maar soms is dat niet genoeg en is een SPARQL endpoint nodig. Het LDMax SPARQL endpoint draait altijd op een aparte server specifiek voor de instelling om de benodigde capaciteit te kunnen garanderen.
IIIF (International Image Interoperability Framework) is een manier om afbeeldingen en hun info makkelijk en eenduidig toegankelijk te maken. Dankzij IIIF kunnen beelden gedetailleerd worden bekeken, ingezoomd en zelfs voorzien van notities. Het mooie is dat IIIF werkt als een standaard, waardoor instellingen hun beeldmateriaal makkelijk kunnen uitwisselen en samenbrengen. Dit betekent dat je beelden van verschillende plekken op één plek kunt bekijken, vergelijken en ermee aan de slag kunt gaan.
LDMax is geen vervanging van jouw DAM of online opslag van digitale afbeeldingen, je hoeft dus geen nieuwe kopie te maken. LDMax biedt jouw bestaande afbeeldingen aan als IIIF Image API. IIIF presentation manifests worden rechtstreeks op de Linked Data gemaakt, gebruik makend van standaard Linked Data vocabulaires als schema.org en Dublin Core.
Het prijsmodel van LDMax is gebaseerd op de kosten die met hosting en opslag gepaard gaan en niet op het aantal triples. Het aantal triples of named graphs in een dataset is dus niet bepalend voor de prijs. LDMax is nog in ontwikkeling dus onderstaande prijzen zijn indicatief, maar naar verwachting zal het uiteindelijke prijsmodel hier niet ver van afwijken. Alle hieronder genoemde tarieven zijn per maand, exclusief 21% BTW. LDMax kan per maand worden opgezegd, zonder exit-kosten.
| Omschrijving | Prijs / maand |
|---|---|
| Basislicentie LDMax platform | € 300 |
| Staffel voor data bestanden per 5Gb, genoeg voor ± 50 miljoen triples |
€ 50 |
| SPARQL endpoint per 2 CPU's & 4Gb RAM schaalbaar indien meer performance nodig |
€ 75 |
| Eenmalige opstartkosten inrichting PID's, IIIF endpoint, eigen domeinnaam, etc |
€ 500 |
Voor de meeste datasets in de cultuursector is een complete oplossing dus beschikbaar voor €350,- per maand! Voor leveranciers van erfgoedsoftware (collectiebeheersystemen) is het mogelijk om een white-label licentie af te nemen, de kosten hiervan zijn op aanvraag.
Ik ben Mark Lindeman, maker en bedenker van LDMax. Ik heb een zeer ruime ervaring in software voor de erfgoedsector. Ik ben mede-oprichter van de ICT tak van Picturae en heb Memorix Nexus bedacht, een van de eerste collectiebeheersystemen die Linked Data by design heeft geïmplementeerd. Ik ben een groot voorstander van Open Source software en Linked Data en wil met LDMax een laagdrempelige oplossing bieden voor instellingen die Linked Data willen publiceren.
LDMax is een product van mijn bedrijf Lindeman IT. In mijn consultancywerk loop ik vaak aan tegen instellingen die wel Linked Data hebben, maar geen goede manier hebben om dit betaalbaar te publiceren en doorzoekbaar te maken. LDMax is bedoeld om dit hiaat te vullen en instellingen te helpen om hun Linked Data te publiceren.
LDMax is nog niet klaar, een werkend prototype is er wel al. Schrijf je in om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen en om als eerste toegang te krijgen tot de demo-versie. De planning is om in februari 2025 de eerste instellingen aan te sluiten.
De insteek van LDMax is het bieden van een pragmatische oplossing. Geen dure SLA's, ingewikkelde contracten en lange termijn verplichtingen. Gewoon Linked Data publiceren en aan de slag!